DİSK Başkanı Dilek Çerkezoğlu, Zonguldak’ta Türkiye Taşkömürü A.Ş.’ye bağlı Armutçuk madenindeki çökmeye ilişkin, “Kamu madencilik ve rödovans, taşeron ve özel sektör madencilik faaliyetlerinde personel sağlığı ve iş güvenliği sorunlarına ilişkin çok önemli raporlar var. Kamu kontrolü, Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Proje Kontrol Değerleme Raporu (2005), Devlet Denetim Raporu (2011) ve ardından 2019 Sayıştay Raporu.Bütün bu raporlarda çeşitli aksilik ve eksiklikler tespit edilmiş ve Kazaların önlenmesine yönelik öneriler paylaşıldı ancak söz konusu raporlarda “Yapılan tespitler ve öneriler kamu madenlerinde dikkate alınmadı. Uzun yıllar boyunca kazanılan madencilik bilgi ve deneyimi bilerek göz ardı edildi” dedi.
Devrimci Sendikalar Konfederasyonu (DİSK) Yönetim Kurulu adına Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu, bugün Zonguldak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait Armutçuk madenindeki çökme ve kamu maden işletmelerindeki sorunlara ilişkin yazılı açıklama yaptı. Çerkezoğlu’nun açıklaması şöyle:
“TTK OPERASYONLARINDAKİ MADEN FELAKETİ VE ÖLÜMLER ÇOK ÜZÜCÜ BİR GÖRÜNTÜ SUNUYOR”
13 Eylül 2023 günü saat 14.30 sıralarında Zonguldak’ın Ereğli ilçesi Kandilli mevkiinde Türkiye Taşkömürü İşletmesi’ne (TTK) ait Armutçuk İşletmesi’ne ait madende çökme meydana geldi. Eksi 450 rakımda meydana gelen çökme sonucu maalesef 1 maden işçisi hayatını kaybetti, 6 maden işçisi ise yaralı olarak kurtarıldı. Bu vardiya sırasında 280 işçi yeraltında çalışıyordu.
TTK Amasra tesisinde 42 çalışanın ölümüyle sonuçlanan büyük facianın üzerinden henüz bir yıl bile geçmedi. Kamu madenlerinde ve özellikle TTK işletmelerinde yaşanan maden felaketleri ve ölümler oldukça endişe verici bir tablo ortaya koyuyor.
“UZUN YILLARDA KAZANILAN MADENCİLİK BİLGİ VE DENEYİMİ İSTEĞE BAĞLI OLARAK GÖZALDI”
Kamu madencilik ve kamu kontrolü altında yürütülen rödovans, taşeronluk ve özel sektör madencilik faaliyetlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSG) konularına ilişkin çok önemli raporlar kamuoyuyla paylaşıldı. Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Proje Kontrol Değerleme Raporu (2005), Devlet Denetim Raporu (2011) ve ardından gelen 2019 Sayıştay Raporu. Tüm bu raporlarda çeşitli aksilikler ve eksiklikler tespit edilerek, kazaların önlenmesine yönelik öneriler paylaşıldı. Ancak söz konusu raporlarda yer alan tespit ve önerilerin kamu madenciliği alanında dikkate alınmadığı görülmektedir. Uzun yıllar boyunca kazanılan madencilik bilgi ve deneyimi bilerek göz ardı edilmiştir.
Belli bir bilgi ve tecrübeye sahip bu kurumlarda bilinçli olarak bilim ve teknolojinin ikamesi göz ardı edilmiş, yetersiz istihdamla daha fazla üretim hedeflenmiş, İSG önlemlerinin bilinçli olarak ihmal edildiği bir üretim rejimi tercih edilmiştir. Teknik altyapı yetersiz hale gelmiş, tecrübe ve uzmanlaşma göz ardı edilmiş, iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri hızla terk edilmiştir. Bütün bunlara kamu denetimi ve yaptırım yetersizliği de eklenince felaketler birbiri ardına yaşanmaya başladı.
“İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİN SİSTEMATİK VE KOORDİNLİ UYGULANMASI DA ORTADAN KALDIRILMIŞTIR”
Yüksek riskli kamu madenciliğinde, kural ve denetim olmaksızın, mühendislik bilimi ve tekniğinden uzak, denetim ve kontrolün yetersiz olduğu koşulların bilerek seçilmesi, birikim rejiminin despotik karakteriyle ve ağır sömürüyle doğrudan bağlantılıdır. Günümüzde personel sağlığı ve iş güvenliği uygulamaları kamu işletmeleri için bir maliyet kalemi olarak görülmektedir. Maksimum karı elde etmek için en hızlı ve en acımasız üretim süreçlerini uygulamaktan çekinilmez. Bu politik ve ekonomik tercihle birlikte hazırlık, üretim, taşıma, aydınlatma ve havalandırma gibi sistemler bütünlüğünden koparılmış, dolayısıyla personel sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin sistematik ve koordineli bir şekilde uygulanması ortadan kaldırılmıştır.
Sonuç olarak, kamuya ait bir madencilik üretimi için, bilim ve teknolojinin ışığında İSG tedbirlerinin uygulanacağı, madencilerin saygın bir çalışma ortamında üretim yapacakları ve onurlu bir yaşam sürecekleri koşulların hızlı bir şekilde sağlanabileceği, tüm bu hedefler için kararlı bir çaba vazgeçilmezdir. Hayatını kaybeden madenci arkadaşımızın yakınlarına ve sevenlerine başsağlığı dilerken, yaralanan madencilerin de bir an önce sağlığına kavuşmasını temenni ediyoruz.
